11 Bài thuốc truyền thống của người Xê Đăng từ sâm Ngọc Linh

Sâm Ngọc Linh là thảo dược quý hiếm bậc nhất, biết cách sử dụng sâm Ngọc Linh và các kết hợp với nhiều vị thuốc đúng cách sẽ giúp bạn bảo quản sâm được lâu hơn, giữ được các thành phần dược chất quý bên trong củ sâm. Đồng thời với đó tăng gấp bội công dụng của sâm Ngọc Linh, cùng với đó sẽ làm tăng hương vị của sâm.

11 Bài thuốc hay từ Sâm Ngọc Linh thông dụng

1) Trà Sâm Ngọc Linh với mật ong

• Sâm Ngọc Linh Tươi thái mỏng thành nhiều lát phơi khô. Khi dùng cho vài lát Sâm (1g – 2g) vào ấm trà, đổ nước sôi vào pha như trà. Sau 5 phút có thể sử dụng được. Cho cùng 1/2 thìa mật ong (tốt nhất là mật hoa sâm), hoà đều. Có thể dùng vài lần như vậy cho đến khi cảm thấy vị nhạt dần thì lấy bả ra nhai và nuốt dần. Một vị thuốc hay mà lại rất đơn giản dễ dùng.

2) Sâm Ngọc Linh tán bột cùng với mật ong đắng

Đây là một bài thuốc cổ truyền từ xa xưa của người dân Xê – Đăng. Sâm Ngọc Linh phơi khô (hoặc sấy), rồi đưa vào giã – tán mịn.

Sau đó ngâm cùng mật ong đắng với tỉ lệ 50g sâm khô/1L mật ong. Tiện và dễ làm, mọi người nên cho vào cái hũ nhỏ , mang theo bên mình những lúc mệt mỏi, hay bia rượu quá chén làm 1 thìa nhỏ. Cơ thể sẽ bình phục ngay tức khắc.

3) Sâm ngâm rượu:

Không chỉ là cách sử dụng, bảo quản, Sâm Ngọc Linh ngâm rượu từ thời xa xưa đã là một bài thuốc giúp tăng cường sinh lý. Ngâm với tỉ lệ 1kg sâm  với 7-15 lít rượu 35-40⁰ sau khoảng 6 tháng là dùng được.

Bảo quản trong nơi thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp.

• Mỗi ngày uống 2 lần và mỗi lần nên sử dụng một chén 30ml trong bữa ăn, không quá 100ml/ngày.
• Lạm dụng nhiều sẽ gây ra phản tác dụng.
• Ngoài ra, hũ rượu sâm dùng để trưng bày rất đẹp và sang trọng toát nên được cái tầm của chủ nhân. Mời bạn uống rượu sâm Ngọc Linh cũng thể hiện tình cảm vô cùng quý mến và trân trọng.

4) Cao Sâm Khí Âm Lưỡng Hư

• 30g sâm ngọc linh tươi, 150g sữa bò tươi, 500g lê tươi, 120g mật ong. Nhân sâm thái vụn, sắc kỹ 3 lần, bỏ bã lấy nước cốt. Lê gọt vỏ và bỏ hạt, rửa sạch và ép lấy nước. Trộn đều mật ong, sữa bò tươi và nước lê vào dịch chiết sâm ngọc linh. Cô đặc hỗn hợp bằng lửa nhỏ, đựng trong lọ kín dùng từ từ.
• Mỗi ngày uống 2 lần, mỗi lần dùng 20g sẽ giúp bổ khí âm dương. Dùng đặc biết tốt cho người bệnh đường hô hấp thể khí âm lưỡng hư như: mất sức, khó thở, cảm mạo, hay vã mồ hôi, hoa mắt chóng mặt, hay sốt về chiều….

5) Cao Diên Niên Ích Thọ Sâm Ngọc Linh

• 500g sâm ngọc linh, 250g mật ong. Sâm thái vụn và sắc kỹ 3 lần, hòa với mật ong rồi cô đặc thành dạng cao với lửa nhỏ, dựng trong lọ kín dùng dần.
• Mỗi ngày uống 2 lần, mỗi lần 15g sẽ diên niên ích thọ, thích hợp cho người già cần bồi bổ sức khõe và kéo dài tuổi thọ.

6)Cao Sâm ích dương

• 5g sâm ngọc linh, hạnh đào nhân 50g, mật ong 300g. Thái vụn sâm, hạnh đào nhân sao thơm rồi tán vụn, sắc thật kỹ hạnh đào nhân và sâm rồi hòa với mật ong sau đó cô đặc bằng lửa nhỏ.
• Mỗi ngày uống 2 lần, mỗi lần 10g với nước ấm sẽ bổ dương, làm đen râu tóc, phòng rụng tóc, bồi bổ thể lực, thị lực giảm, rụng tóc nhiều…

7) Sâm ngâm mật ong

• 3g sâm ngọc linh, 15g mật ong. Sâm thái vụn sắc kỹ lấy 200ml, sau đó cho mật ong vào hòa đều.
• Chia uống trong vài ngày, dùng bổ khí, tráng dương, diên niên ích thọ, dùng cho người suy nhược cơ thể, sinh lý yếu, xuất tinh sớm, di tinh…

8) Sinh tố đẹp da

• 30g Sâm Ngọc Linh Tươi, mật ong vừa đủ. Sâm giã nát lấy nước rồi hòa cùng với mật ong, ngày uống 2 lần. Bã sâm có thể hãm với nước sôi uống thay trà. Dùng đại bổ khí huyết, tăng cường sinh lực cho người suy nhược. Có thể thêm 1 quả lê, 1 quả táo, cà rốt, ép lấy nước dùng tăng lực và cải thiện làn da cho phụ nữ.

9) Hoàn đan đại bổ khí

• Sâm Ngọc Linh 100g, can khương 100g, cam thảo 150g, bạch truật 150g, phụ tử chế 100g, mật ong 650g. Các vị thuốc sấy khô, tán bột, luyện với mật ong thành viên hoàn, mỗi viên 7g, uống mỗi ngày 3 lần, mỗi lần 1 viên với nước ấm.
• Công dụng: đại bổ nguyên khí, ôn vị tán hàn, chuyên dùng bồi bổ và trị liệu cho những người bị bệnh lý dạ dày – đại tràng thuộc thể hư hàn, biểu hiện bằng các triệu chứng, mệt như mất sức, bụng lạnh đau âm ỉ, chườm nóng thì đỡ đau, buồn nôn và nôn ra nước trong, đại tiện lỏng nát, sợ lạnh, tay chân lạnh, sắc mặt nhợt nhạt, chất lưỡi nhợt…

10) Cao Ích Khí Bổ Tỳ

• Nhân sâm 30g, sinh địa tươi 320g, bạch linh 60g, mật ong 400g. Nhân sâm và bạch linh sấy khô tán bột, sinh địa rửa sạch, giã nát, ép lấy nước, sau đó cho tất cả vào nồi cô bằng lửa nhỏ thành dạng cao đặc, đựng trong lọ kín dùng dần, mỗi ngày uống 2 lần, mỗi lần 10g.
• Công dụng: tư âm nhuận phế, ích khí bổ tỳ, chuyên dùng để bồi bổ cho những người bị bệnh đường hô hấp, suy nhược thần kinh, thiểu năng tuần hoàn não, di tinh, liệt dương thuộc thể Khí âm lưỡng hư.

11) Chế biến Sâm Ngọc Linh cho phụ nữ hiếm muộn:

• Nhân sâm 30 g, bào thai hươu 1 bộ, bạch truật 30g, bạch linh 30g, cam thảo 30g, đương quy 30g, xuyên khung 30g, bạch thược 30g, thục địa 30g, mật ong lượng vừa đủ. Các vị thuốc đem sắc thật kỹ, lấy nước hòa với mật ong rồi cô thành dạng cao đặc, uống mỗi ngày 2 lần, mỗi lần 20g.
• Công dụng: bổ ích khí huyết, điều kinh trợ thai, dùng làm thuốc để bồi bổ sức khỏe, đặc biệt tốt cho những phụ nữ muộn con do tử cung lạnh. Nhân sâm có nhiều loại khác nhau tùy theo nơi khai thác, nguồn gốc địa lý và cách chế biến.

Chú ý: Khi chế biến sâm Ngọc Linh nên dùng các đồ sành, sứ, thuỷ tinh để không ảnh hưởng đến dược chất bên trong củ sâm.

Chú ý sử dụng

Theo các kết quả nghiên cứu khoa học thì công dụng của Sâm Ngọc Linh có thể sử dụng dài ngày và không có độc tính. Các tác dụng phụ của SNL cũng chưa được phát hiện nên người dùng hoàn toàn có thể yên tâm sử dụng liên tục để chăm sóc sức khỏe. Tuy nhiên:

• Phụ nữ đang mang thai không được ăn vì sẽ gây co bóp tử cung dẫn đến sinh non.
• Trẻ dưới 15 tuổi không nên sử dụng để tránh dậy thì sớm. Trẻ thấp còi suy sinh dưỡng nên hỏi ý kiến bác sỹ chuyên khoa dinh dưỡng trước khi dùng.
• Ung thư giai đoạn cuối có thể sử dụng sâm Ngọc Linh tươi 35-40g/ngày hoặc 10g khô/ngày để giảm đau. Hiệu quả hơn cả thuốc giảm đau thông thường, kể cả nhóm opiat. Khi dùng sâm, không cần phải dùng morphine nữa và giúp sức khoẻ cải thiện lên rất nhiều.
• Người bị cao huyết áp khi sử dụng sâm Ngọc Linh có thể làm tăng huyết áp. Khi ấy bạn giảm liều lượng hoặc giãn cách thời gian dùng để đạt hiệu quả cao nhất mà không ảnh hưởng tới huyết áp.
• Các bạn nên dùng sâm vào sáng sớm để cơ thể hấp thụ được tốt nhất. 
• Từ xưa đến giờ, sách đông y vẫn viết đau bụng mà dùng nhân sâm thì tắc tử. Nhưng người đồng bào Xê Đăng trên đỉnh Ngọc Linh vẫn sử dụng sâm Ngọc Linh để chữa đau bụng. Có lẽ do có nhiều saponin quý mà các nhân sâm khác không có nên công dụng của sâm Ngọc Linh cũng đa dạng hơn.

Sâm Ngọc Linh không chỉ sử dụng một vài cách thông thường mà có thể kết hợp đa dạng với nhiều vị thuốc khác nhau, giúp tăng gấp bội công dụng và thay đổi nhiều hương vị hơn.

Trên đây là 11 bài thuốc hay mà người đồng bào chia sẻ cũng như chính tôi cũng đang làm theo, chúc mọi người thành công!